ایران، امارات و پیوند های اقتصادی و امنیت
ایران، امارات و پیوند منافع اقتصادی با امنیت
منافع متقابل جمهوری اسلامی ایران و امارات در همکاری‌های اقتصادی و مالی و مبادلات تجاری سبب شده حتی در اوج تنش‌های منطقه‌ای، این مناسبات ادامه پیدا کند.
پس از تشکیل امارات در ۱۹۷۱ میلادی، روابط اقتصادی ایران با این کشور نسبت به سایر همسایگان حاشیه جنوبی خلیج فارس در سطح بالاتری بوده است.
دانشگاه‌ها، نهادهای فرهنگی، بنگاه‌های اقتصادی و بازرگانان ایرانی پرشماری در این کشور فعالند و حجم مبادلات اقتصادی دو کشور در سال‌های اخیر سالانه حدود ۲۰ میلیارد دلار بوده‌است.
برخی می‌گویند در حالی که تحریم‌های اعمال شده علیه ایران و قوانین سختگیرانه تجاری سبب شده سرمایه‌گذاران یا فعالان اقتصادی و بازرگانان در برخی موارد از معامله مستقیم با ایران پرهیز کنند.
امارات دارای قوانین نسبتا سهل‌گیرانه‌تری در تعامل با ایران و جایگزین جذابی برای تجارت بوده است. در نتیجه، بخش قابل توجهی از صادرات و واردات کالا به ایران از طریق امارات به ویژه دبی انجام می‌گیرد.
البته این روابط طی سال‌های گذشته با چالش‌ها و موانع خاص خود روبرو بوده است.
– امارات و اهمیت حفظ مناسبات اقتصادی با ایران
با وجود همه شرایط سیاسی که منطقه شاهد آن بود ایران و امارات تا حد امکان ماهیت روابط و منافع مشترک در عرصه اقتصادی را حفظ کردند.
این دو کشور میلیاردها دلار تعامل تجاری دارند. ایران چند دهه است که با امارات دارای تعاملات و مبادلات تجاری است و پیشینه روابط میان دو کشور به دوران استقلال امارات در سال ۱۹۷۱ بر می‌گردد.
برپایه آمار اداره گمرک ایران، حجم سالانه تجارت غیرنفتی ایران و امارات ۱۶.۸۳ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
گزارش وزارت امور خارجه ایران هم نشان می‌دهد حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار ایرانی در امارات زندگی می‌کنند که بسیاری از آن تاجر و فعال اقتصادی اند.
چهار دانشگاه ایرانی در امارات فعالیت دارد که بیش از ۳۰ هزار دانشجوی ایران در آنها مشغول تحصیلند.
به نوشته تارنمای مرکز پژوهش های راهبردی «الفکر» قطر، امارات روابط اقتصادی قوی خود با ایران را حفظ کرده است.
ایران پس از چین دومین بازار صادرات امارات است و ۱۸ درصد از واردات ایران از طریق امارات صورت می‌گیرد.
حدود هشت هزار تاجر و شرکت تجاری ایرانی در امارات حضور دارند. اقلیت‌های ایرانی در امارات بسیارند. برپایه گزارش شورای کار ایران، ایرانی‌ها در امارات سرمایه‌هایی بیش از ۲۰۰ میلیون دلار دارند.
«مروان سلامة» مدیر کل مرکز بین المللی مشاوره‌های اقتصادی می‌گوید تجارت از طریق بندرها برای امارات از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو، امارات برای تامین امنیت آنها تلاش می‌کند.
ابوظبی و تهران با وجود بحران‌های پی در پی در منطقه باز هم روابط اقتصادی خود را متوقف نکرده‌اند و شواهد بسیاری در این زمینه وجود دارد. همکاری امارات با ایران سال‌ها است که ادامه دارد.
به نوشته مرکز پژوهش‌های رسانه‌ای امارات «ایماسک»، سطح روابط ایران و امارات به تازگی به طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است.
این روابط بیشتر در عرصه اقتصادی از جمله روابط بانکی و مالی است و سبب بهبود ارزش پول ایران شده است.
به نظر می‌رسد سردمداران امارات در شرایط سخت منافع این کشور را در اولویت قرار می‌دهند. در آغاز سال ۲۰۱۶ میلادی امارات برخلاف عربستان، بحرین و سودان روابط خود را با ایران قطع نکرد.
سفارت این کشور در تهران فعال بود و روابط اقتصادی قوی خود با ایران را حفظ کرد. دبی هم طی بیش از سه سال گذشته از گردشگران ایرانی استقبال کرده است.
با وجود اینکه ابوظبی بسیاری از امور سیاست خارجی امارات را مدیریت می‌کند اما نگرانی دبی و دیگر امیرنشین‌های شمالی سبب شده که امارات روابط خود با ایران را بر اساس میانه‌روی تنظیم کند.
امارات در برخورد با تحریم‌های ایران هم ملاحظات گوناگون را درنظر گرفته و البته نگرانی‌های امنیتی و هراس از بی‌ثباتی در منطقه هم در این ملاحظات نقش پررنگی داشته‌است.
به نوشته روزنامه «عربی ۲۱» مصر، «عدنان هاشم» کارشاس مسائل کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران معتقد است که گرایش امارات به سوی ایران نوعی همکاری و هماهنگی در آب های خلیج فارس را به دنبال خواهد داشت.
امارات از اینکه خاک این کشور به میدان نبرد تبدیل شود نگران بوده و با افزایش سطح روابط با ایران اکنون نگرانیش از بین رفته است. این کشور انگیزه بیشتری برای شتاب در برقراری روابط با ایران پیدا کرده است.
– همکاری با ایران برای امارات بازدارندگی ایجاد می‌کند
به نوشته روزنامه عربی ۲۱، «کمال السلامی» پژوهشگر یمنی می‌گوید امارات مانند دیگر کشورها برپایه منافع خاص خود به دنبال ائتلاف سازی و برقراری روابط است.
سفر چندی پیش هیاتی از گارد ساحلی امارات هم در چارچوب تلاش ابوظبی برای تحقق نوعی توازن در راستای منافع منطقه‌ای امارات قرار می‌گیرد.
به نوشته روزنامه الکترونیکی «رای الیوم»، امارات با وجود مساحت کم، یک کشور راهبردی در منطقه است. روابط این کشور با ایران در سطح نسبتا مطلوبی است.
بسیاری از بازرگان ایران در امارات حضور دارند و عکس این موضوع هم درست است. مناسبات گسترده اقتصادی امارات با ایران سبب شده که این کشور با ایران روابط خود را قطع نکند. امارات چاره‌ای غیر از نزدیکی به ایران ندارد.
زیرا ایران کشوری قدرتمند و دارای تاریخی درخشان و اقتصاد و ارتشی بزرگ است. همچنین با وجود قدرت ایران، همکاری امنیتی امارات با این کشور سبب می‌شود که ابوظبی قدرت بازدارندگی بالایی کسب کند و در هرگونه ائتلاف سازی علیه خود در امنیت باشد.
به نوشته روزنامه العربی الجدید، «جمال الفضلی» استاد علوم سیاسی دانشگاه کویت می‌گوید: منطقی نیست که همواره میان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و ایران تنش ادامه داشته باشد.
همکاری میان ایران و این کشورهای و استفاده از قدرت اقتصادی، نظامی و تجاری ایران برای کشورهای عربی یک ضرورت است و این کشورها به جای پناه بردن به آمریکا که همواره در حال باج‌خواهی از این کشورها است باید با ایران همکاری کنند.
همکاری با ایران سبب می‌شود که کشورهای عربی خود را هر گونه تنش و جنگ احتمالی رها سازند.